Basra

Kurna üzerinden Basra’ya ulaştım. Basra, bölgenin en büyük şehirlerinden biridir. Sadece Abbasîler döneminde hususi Şat nehrinden (Fırat ve Dicle nehirlerinin birleştiği kısmın adı) ve Fırat nehrinden Basra topraklarına akan 12.000 ark (kanal) vardır. Bu kanallardan gemiler yüzer. (…)

Şehrin dört bir tarafında bendler, arklar (kanallar) ve Şattülarab nehri bulunmaktadır. Bir düşman saldırısı olması durumunda bendler ve arklar ovaya boşaltılarak pirinç tarlaları kolayca bataklığa çevrilebilir. Bu bataklıkta asker ve atlar hatta fil-i Mahmudî batmaktan kurtulamaz. Bu yüzden şehrin kalesini çok muhkem yapmamışlar. Şehrin kalesi yer yer yıkık vaziyettedir. (…)

Sayıları 14000 kadar olan tek katlı evler, iki katlı köşkler var. Evlerin duvarları ekseri kerpiç, alçı ve tuğladan yapılmış, evlerin damları toprak ile örtülüdür. Fakirlerin evleri ekseri kamıştan, sazlıklardan ve hurma ahşaplarından yapılmıştır. (…)

Şehirde çok sayıda insan inci işi ile uğraşır. İnci delme işinin yaygındır. Ekseri ticaretle meşguldürler. Hindistan, Çin gibi memleketlere giderler. Hoten miski, ûd, amber gibi türlü güzel kokular alırlar bunları Hüsün çarşısında satarlar.

Ercan, Y. (2020). İslam tarihi kaynakları ve seyahatnamelerde Basra, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.